Ka Diary Manto Tak Mai Chu : Episode – III (Zira’n Setana a bum em ni?, Wanted the Bliss leh a dangte)

Thuhma: ‘Khawvel’ an tih ah hian midang te angin rangkachak thirfian pianpui ve lo mah ila, rangkachak aia hlu zawk thil dang tam tak ka pianpui ve ani tih tun hnuah hian ka chharchhuak ta mawlh mawlh mai.  Thian dangdai leh maksak tak tak te, vanneihna vanduaithlak tak tak te, vanduaina vanneihthlak tak tak te, tlakranna hlimawm  tak tak te, tuarna hlimawm deuh deuh te, mawl leh atna zahpuiawm tak tak, mahse, tun hnua vawi tam min ti nui thin tu ni si te neitu leh pianchhuahpuitu ka nih vang hrim hrim pawh hian Ram ni tla senlo a roreltu lalthutthleng luahtu aia ka nun hi a hlimawm leh nawm loh bikna ka hre ngai lo.

Duh aiin ka tih tak mah mah in ka hre tlat. Finna thu, puitling titi an tih vel ang te hi chu han sawi ve thin pawh ni tehreng ila he ka diary chhiar chhuak paptu hi chuan ‘Van ropuina sawinghing thei kei val lungmawla hmangaihna hi…’ tih vel hmangin han dak ve duah thin mah ila, ka sawiah in pawm ngaiin ka ring lo. A ve thei tak ka nihna kha tun dinhmun a min ti fing ve deuhhlektu chu a ni ta in ka hria  . Khang hunlaia kan lo mawl theih em em nachhan kha engdang vang ni lovin tunah chuan kan fin tawh lutuk vang niin ka hria (A hunlai kha chuan a let der chu kan ni bik in ka hre lo). Fuihpawrh kalo nawm theih em em nachhan te kha ka tlangval hnua ka lo dawih vang tur lek lo ni reng a. Ka naupan lai chuan (Ka nu te sawi danin) ka hmeltha dawn emaw an ti hman a, mahse, santen-pui ka veia  ka kua a khawh vak mai a, ka hmelchhe vek ta niin an sawi thin. Ka bialnu hnenah pawh ti hlir hian ka hmel  vantlang loh chhan min zawh chang chuan ka sawi thin.

MI ROPUI KA THIANPA ZIRA BAWK KHA: SETANA A BUM EM NI?

Kan thianpa Zira chanchin hi ka ziak tam ta mawlh mawlh hle a, tun tumah pawh hian diary chhin hawn nan I hmang leh tawp phawt mai teh ang.

Tum khat chu thianpa Zira chuan, “Setana ka bum dawn,” a ti leh tlat pek a. Engtiang tak chuan bum ang maw tiin kan lo ngaichang thap a. Chawlhni zing a ni a, inkhawm dar chu a ri bang bang a. Keini thian za ho pawh chu inkhawm tumin kan in pan khawm leh tel tel a. Zira chu inkhawm turin kan han sawm nak chuan alo duh tlat lo mai a, “ka mut a chhuak alawm,” tiin min lo chhang a, a inkhawm duh tlat lo.

Keini pawh chuan ngaih tha takin inkhawm tur chuan kan kalsan ve mai a. Biakin kan thlen chuan a tlar hnungber dawttuah kan thu a, rei pawh kan thut hma chuan inkhawm tanna dar chu a ri mai a. Tanna dar a rik hnu rei vak lo vah chuan Zira chu hmanhmawh takin kekawr bul leh t-shirt nen kan bulah chuan a rawn thu thawn mai a, kan hawi phawk nasa khawp mai.

Inkhawm banah engvanga inkhawm leh thut nge anih tih kan zawh nak chuan, ti hian zu han sawi a mawle : “Ele Setana hian min bum ngun tawh emai ka ti a, vawi khat a vawi khat chu ka la bum ve ang ka tia, kha ka bum ve ta a nih kha, ” a ti sam et a. Kan vai chuan kan nui huk a. Inkhawm lo tur ang deuh vin a awm a, a inawm thawmhnaw nen khumah a mu zal mai mai a. Inkhawm dar a rik pawh khan che sawn miah lovin ala mu reng a, Setana tak ngial pawhin inkhawm tawh lo turah a ngai tawh niin a sawi a. Inkhawm tanna dar an rik chiah chuan a mu chu a tho thut a, biak in lam panin hmanhmawh takin a tlan phei ta a nih chu!!! Setana chu a bum chiang kher mai! “A a ber emaw kan tih hian thluak chu alo ngah ber mai anih hi,” kan ti sap sap a.

PI. LALSANGZUALI SAILO LEH THIANPA  ZIRA :

Final Exam lai a ni a, Zira meuh pawh in tun tum chu lehkha a zir nasa ve khawp mai. Khatih hunlai khan pawl sawm kan ni tawh a, mahse, kan Mizo subject-ah chuan guide book kan la hmang tlat thung a. Mizo tawng thiam ve sawih sawih tan chuan  a guide kha by-heart a fuh ber thin.

Kan exam naah chuan Pi Lalsangzuali Sailo hla phuah, “Rawlthar tang fan fan,” tih ngei mai kha a summary leh a phuahtu chanchin ziah turin a rawn kal hlauh mai a. Zira pawh chuan alo thiam  bel em em anih avangin a phur ve turh turh hle a. Mahse, a phuahtu chanchin an ziah dawn chiah chuan harsatna nge kan tih ang buaina zawk? a tawk ta tlat mai! A guide book-ah chuan pi Lalsangzuali chanchin chu a inziak ngei a, a pianni leh a hnathawh te pawh.  Mahse, tunah chuan ani chu a thi tawh tlat a ni! A note anga a ziah chuan dik theiin a hre bawk si lo, a thih ni ziak dawn se a hre tawh bawk si lo,.. Zira chu a buai kher mai. A ngawi vang vang a, a hawi kual zuk zuk a. Nakinah chuan heti hian a ziak ta alawm : “…..He hla phuahtu pi Lalsangzuali Sailo hi he hla a phuah lai hi chuan la dam mahse, hmanni lawk khan vanduaithlak takin a thi a ni,..” tiin zu han ziak a mawle.

MIKHUAL NULA KAN RIM VE…

Kum khat leh a chanve dawn lai Aizawlah inhlawh in kan thianpa Zira chu a han awm ve a, tun tum a rawn haw pawh a rawn paw phak dawn emaw tih nak laiin Tiranga (anti emaw ni?) ei a rawn chhing haw ve a, a hmel in rual a pawl lo tehreng nen mi lah chu a rawn hmu hniam ru riau maia. Mahse, a kawnghren hreng tle pha tawk emaw lek chuan a rawn changkang haw ve deuh va, tin, a mit a rawn sang haw em em ringawt bawk(hmel danglam si lovin).

Zan khat chu kan thian za hovin Pu.Mana te mikhual nula kan rim ve a, an mikhual nula chu a fu-ke pawh no kher mai. Beisei ruk ang ngeiin kan nula rim chuan ka hming chu min han zawt hmasa ta chat mai a. Zira chuan min thik deuh tih chu ka hre ve reng mai. Kei chuan aw khur deuh dar dar chung chuan, min koh thanna chiah pawh ni lo deuh, ka hminga a mawi lai ber leh engemaw tlem belh in kan nula rim chu  kan deng zui ve nghal a. Kan nula rim chuan, “Anih leh in thianpa (Zira) hi tunge a hming ni ve reng reng a?” an ti chiah chu… sawi ka tum ka ka ka ang zuau hman tawh tih ah Zira chuan rang lutuk tak mai hian, “A… min hre lovang, Aizawla awm reng ka nia,..” an rawn ti chiah mai chu(h), insum a har duh khawp mai.

Hemi zan hian a Aizawl awm ber-a chu  a thoa chiam mai a, a kutzungtang a kuai thlep a a chhiar churh churh mai mawle. Scoring lo ve khawp mai khami zan kha chu.

‘WANTED THE BLISS’ :

“Cowboy film hi chu en loh a mang pawh hi ka nei meuh tawh lo,” tiin kan thianpa Zira chuan thingpui dawrah chuan a lo sawi tuam tuam mai a. Kan thianpa Thangmawia chuan a ti thei thak lo mai. Chutah tuilet hnu leh hmaa (te pawh a nia’ng chu) kan la hriat ngai hauh loh film hming a rawn sawi ta chat mai a,  “Nia, nang chu I en tam tawh khawp mai. ‘Wanted the Bliss’ pawh kha…” an ti dek dek a, Zira chuan thawk pawh thaw tha hman lo hian, “E… kha phei kha chu(h)… tunge mawn kha le a changtute kha le? A pui khawp mai kha film meuh kha chu, ” alo ti nghal pang mai a, insum a har leh pek kher mai. Khawiah tak chuan lo en tawh bik ang maw???

Tum khat pawh, cowboy thawnthu ka ziak ve dawn e a ti a, heti hian zu han ziak tan a: “Chutichuan, a changtupa chu alo kalna a hlat tawh em avangin a ke chu a khup chen chauh a awm tawh a…” a ti thuai mai mawle. Texas kal chu ala hlat ve chhawng khawp mai.

A dangte :

Kan thianpa Zira hi chu mi danglam tak hi a ni ve hrim hrim a, thil han phuah mai tur leh han sawi mai tur te hi a hre thei khawp mai a. Tumkhat pawh a thianpa Lawma nen, “tu ar lei tlawm tlawm, in sawisiak ila,” anti a. Lawma chuan an sawi hmasa a, “Ka ar lei kha chu a zuartu kha ka thianpa a ni bawk a, KG-ah cheng sawmhnih (20) in min leitir a, a man ang reng khawp ania,” an ti a. Zira chuan, “A… chung te chu sawi chi pawh a nih loh chu, a la to emai a. Ka ar lei ve kha chuh,.. a man chu ‘sawi chhuah miah loh’ kha a ni mai,” zu han ti leh pek a le (A lo ru ni ngei tur a ni). Tlawm ang reng tak chu a ni.

Zan khat pawh cool alo ‘hit’ ve ni ngei tur a ni; apa khawmpui kal kha bike in ava lam ve ngei a, khua an lut dawn chiah tih ah, a ding thut a, apa chu, “hetah hian ami I chhuk dawn?” anti a nih chu!!! Apa chuan a man chiang mai mai asin.

Tum khat pawh len kan deng ve a. Kan hmaah khan tu emaw tak an lo kal ni ngei tur a ni, ke hniak tharlam tak tak kha kan hmu teuh mai a. Nakinah chuan tuikuk nu pakhat luia lo inbual hi kan va hmu hlauh maia, “Zira nang tuikuk tawng I thiam deuh ang, kan hmaah mi anlo kal leh kal loh va zawt teh,” kan ti a, “aw le,” a ti ve mai a. Tuikuk nu bulah chuan ava kal hnai a, ti hian zu han zawt a mawle “Abawle Mizo lendeng aise ni?” zu han ti leh pek a. ‘Abawle’ tih khi chu tuikuk tawng chu ani ve ngei a, mahse ‘Mizo lendeng’ tih kher kher khi chu tuikuk tawngah a awm kala hre ngai lo. Tin, “aise ni?” tih phei phei khi chu Bengali tawng a ni.  Tuikuk nu meuh pawh chu a hawi phawk nasa mai mai asin. A ngaihna a hre lo kher mai.

Tum khat pawh tuikuk khuaah ui zawngin an kal ve a. Vanduaithlak takin an ui lei sa chu an ti chhuak hlauh mai a. Tuikuk khuaah chuan an ui chhuak chu an zawng ta chiam mai a. Zira chu tuikuk inah chuan a lut kual dan dan a, “engtin tak va biang ang maw?” kan ti rilru a. Nakinah chuan engtin nge a biak reng tih a hriat duh hrim hrim avangin thianpa Lawma chuan a zui ve ta alawm. Tuikuk inah chuan an han lut a(h), tuikuk nu pakhat hi tapchhakah hian alo thu ran mai a. Zira chuan ring deuh tak mai hian, “Aunty, bauh bauh bauh aise ni?” an ti mai chu(h),.. tuikuk nu takngial pawh a insum thei thak lo.

June 25th, 2012

to be continue…

Posted in: Fiamthu,hringnun,LUNGLEN HUN,Mizo